Omdat ik eind maart 2013 tóch in Heiloo moet zijn, wil ik er graag een begraafplaats bezoeken.
Op de website van Online Begraafplaatsen zie ik drie mogelijkheden.
Ik kies De Hooge Venne(n) en voer de coördinaten 52,5955 en 4,71442 in bij mijn TomTom.
Wanneer ik ben aangekomen is dat op een plek met kiezeltjes en wat klemmen voor fietsen.
Ik parkeer mijn auto en loop ietsje omhoog het pad op dat aan beide kanten wordt geflankeerd door een coniferenhaag.
Ik zie grasvelden en twee bankjes.
Ik zie geen graven.
Is dit een speelwei?
Kale boom met graven
Ik draai me teleurgesteld om en zie dan opzij tussen de bomen een klein veldje met een treurige kale boom en inderdaad: graven.
Identieke stenen met een kruis erop en een naamplaatje.
De oudste zijn van de jaren dertig, de oudste van de jaren zestig.
Ik zie geen enkel verband. Niet gelijke namen, geen families.
Dit kan de hele begraafplaats toch niet zijn?
Ik loop toch eens het grasveld op.
En ja, een stuk verderop zijn stroken waarin ook die identieke stenen met kruisen en plaatjes bijna zijn verstopt.
Dan, in de verte: een groot houten kruis.
En daarnaast enkele stenen kruizen.
Graftombe
Het houten kruis ziet er gehavend uit.
Ervoor een graftombe.
De kruisen rechts zijn van medici.
Kruisen links zijn van broeders.
Dit moet een begraafplaats van een ziekenhuis zijn.
Een psychiatrisch ziekenhuis misschien.
Ik loop terug over het andere grasveld.
Ook hier graven vanaf begin jaren dertig tot het laatste in 1968.
De grasvelden zijn niet vol, maar blijkbaar is men toen gestopt met hier begraven.
Broeders
Op de site van de Historische Vereniging Oud Heiloo vind ik een uitgebreid artikel over wat hier ooit wás (nu zit in het gebouw ernaast de GGZ-NH): een psychiatrische inrichting die in 1927 werd opgericht door de Broeders van Onze Lieve Vrouw van Lourdes.
Zeer lezenswaard maar het valt buiten het kader van deze site dus lees het vooral dáár zelf.
Nu ik eenmaal weet wat ik heb gevonden (eigenlijk: waar ik toevallig ben beland) zoek ik verder en vind bij Dodenakkers een artikel dat dieper ingaat op de begraafplaats.
In 1930, wanneer de eerste patiënten zijn opgenomen, reserveert de St. Willibrordusstichting grond voor een kerkhof.
Eerst een halve hectare, in de jaren erna vergroot tot een hectare.
Op 2 maart 1940 ontdekt rector Pennock dat de wijding van de begraafplaats nog niet heeft plaatsgevonden.
Er was wel een machtiging verleend om de begraafplaats te wijden maar wijden was er nog niet van gekomen omdat het grote kruis toen nog niet was geplaatst.
Op 19 maart 1940 vindt de wijding (‘Benedictus est’- het is gezegend) alsnog plaats.
Tegels met kleine kruisjes
D.C.T. Slagter, de auteur van het artikel op Dodenakkers, zegt dat ‘vermoedelijk tussen 1980 en 1982’ het kerkhof is gerenoveerd.
De patiënten van het Amantiuspaviljoen, dat lag naast de begraafplaats, maken echter bezwaar tegen de kruizen op de graven. Daar willen ze niet tegenaan kijken.
Het hoofd van de civiele dienst bedenkt dan de rechthoekige tegeltjes met kleine kruisjes waarop plaatjes van kunststof worden geschroefd met naam en geboorte- en sterfdatum van de overledene.
Slagter: “Het terugplaatsen van deze tegeltjes met namen is niet helemaal goed verlopen.
Hier en daar heeft helaas verwisseling van de locatie plaatsgevonden.”
Hij heldert op wat het kleine veld rechts van de ingang is.
Daar liggen de niet-katholieken en de zelfmoordenaars.
Die mochten immers niet in gewijde grond worden begraven.
Somber
Wanneer ik op 29 maart 2013 deze begraafplaats bezoek is het donker weer.
Ook zitten er nog geen blaadjes aan de bomen.
De begraafplaats, die goed is onderhouden, ziet er daarom op de foto’s somberder uit dan bij zon en wat later in het jaar.
Nergens zie ik iets dat erop wijst dat nabestaanden de graven bezoeken.
Geen bloemen, geen beeldjes, geen stenen waaraan bijzondere zorg lijkt besteed.
Hi Jeanne,
Ik ben er zelf pas 2 jaar geleden voor het eerst geweest want mijn grootvader is daar begraven, was overleden op 12 Februari 1937. Maar in de familie geen informatie anders dan dat hij er overleden was en begraven.
Ben sindsdien er nog twee maal geweest en ga later dit jaar weer.
Van de Historische Vereniging OUD HEILOO website heb ik de gegevens van de St. Willebrordus stichting ge-download.
Wat 6 pagina’s is door de auteur Dick Slagter en de Stichting heel goed omschrijft.
Ben het met je eens dat er niets is dan tegels.
Was er de tweede keer met bloemen, maar na het gezien te hebben, de bloemen weer opgepakt en mee naar huis genomen. Vond de kaalheid en uniformiteit echt passen bij de mensen die er begraven zijn.
Pieter
Ik ben blij te horen dat jij die begraafplaats af en toe bezoekt.
Zoals hij erbij ligt lijkt het alsof alle mensen die er liggen vergeten zijn.
Ik ga later deze zomer terug wanneer het mooi weer is om minder donkere/sombere foto’s te maken.
Is de achternaam van je grootvader dezelfde als de jouwe (in je mail-adres)?
Dan zal ik zijn graf bezoeken.
Graven als deze raken me.
Iha omdat ze idd zo eenvormig zijn, alsof de doden verwisselbaar waren.
Maar ook omdat ik zelf een tante (Cato) had die in het ‘gekkenhuis’ in Vught zat.
En wat erg om niet alleen niet-katholieken op een apart veldje te begraven maar ook zelfmoordenaars. Alsof je die zo dubbel wilt straffen.
Vergeten zijn de patiënten niet hoor! Een paar jaar geleden hebben mijn echtgenoot en ik alle graven gefotografeerd en op alfabet genoteerd, mèt de plaats waar de graven liggen. Dat uit de gedachte dat het waarschijnlijk tegenwoordig ‘dure’ grond betreft. Stel dat men ineens bedenkt dat al die oude graven wel geruimd kunnen worden…?!!
Om dat veilig te stellen hebben we overal foto’s van gemaakt. Dick Slagter heeft bij de Stichting gewerkt en weet daar dus veel over te vertellen. Ook de heer Oosterbaan weet er nog heel veel van en door ons contact met hem zijn we destijds in actie gekomen voor wat betreft de foto’s. We kregen ook veel informatie van hem, die we nu zorgvuldig bewaren (voor de Historische Vereniging Oud Heiloo).
Regelmatig krijgen we vragen over familieleden die er zijn begraven. Gelukkig kunnen we hen heel vaak helpen met óók nog een foto van het graftegeltje.
Deze begraafplaats moet behouden blijven en mag nooit geruimd worden, vinden wij. Daar doen we ons best voor.
Het kleine begraafplaatsje aan het begin waar de ongewijde aarde is….. zo ging het nou eenmaal! Nu kun je er je bedenkingen bij hebben, maar destijds was het heel gebruikelijk op de RK-begraafplaatsen. Zeker weet ik het niet, maar ik vermoed dat dit tegenwoordig niet meer gebeurt.
Een mevrouw uit Alkmaar heeft er een paar jaar geleden een stukje over in de krant geschreven toen ze op zoek was naar haar doodgeboren broertje wiens graf niet was te vinden. Dat heette “Broertje zoeken”. Ze heeft ook een klein boekje geschreven van 8 bladzijden “Begraven in ongewijde aarde”.
oof ik
Gaarne zou ik in contact komen met Mary Sanstra-Veenis. Ik vraag mij af of er een graf is op de begraafplaats van de St. Willibrordusstichting van Johannes Zegers overleden 02-09-1938. Hij was mijn overgrootvader. Hij werd verpleegd in St. Willibrordus. Weet u of er ook gegevens over de patienten te vinden zijn?
Met vr. gr.,
Peter den Ouden.
Ik heb je verzoek doorgegeven aan Mary mét je email-adres.