Doodse Dingen

Ik las een aantal Amerikaanse boeken over begraafplaatsen maar ‘Doodse Dingen’ van Wim Cappers is het eerste Nederlandse exemplaar.
Het is de inleiding tot een reeks (met deeltjes over o.a. Amsterdam, Den Haag, Zwolle en Arnhem). Kwa aanpak doet het me erg denken aan zoals ik Teleac-boeken van vroeger ken.
Informatief. Zakelijk. Veel gegevens. Keurig in context gezet. Chronologisch. Geïllustreerd met enkele (weinig) concrete voorbeelden en ook een aantal (te weinig) foto’s – waar van toepassing.

Wat Doodse Dingen alleen al onderscheidt van Amerikaanse boeken is dat onze geschiedenis wat verder teruggaat. Wat ook onderscheidend werkt: het echt fraaie pompeuze waarop Amerika (mn in de zuidelijke en oostelijke regio’s) en Italië (Milaan moet prachtig zijn) prat kunnen gaan – daarvan is het bij ons zoeken met een lantaarntje.

Interessante verhalen zijn er wel. Zoals over de Maatschappij tot Redding der Drenkelingen. Mensen die ze niet durfden redden uit angst voor watergeesten. De tabaksrookklisteer (uit de 18e eeuw) waarmee rook in de anus van een drenkeling werd geblazen om de darmen te prikkelen en zo de levensgeesten op te wekken.

Begraven eerst in hunebedden (nu gaan we héél ver terug in de tijd), dan in kerken, dan bij kerken, dan buiten de stad en nu weer in de nabijheid van de stad. De veranderende opvattingen (sinds begin vorige eeuw) over crematie. De steeds andere kijk op de dood die zich uit in het begraven en de begraafplaatsen.

Wat mij vooral trof: de begraafplaats Norelbos in Epe. Eerst (=1965) zijn alleen vierkante, grijze zerken en stèles toegestaan. Bij het graf mocht niets worden geplaatst. Eind jaren ‘80 wil een nabestaande bij het graf van zijn kind kinderspeelgoed kunnen leggen. Om een politiek conflict te vermijden stelt Epe in 1992 een nieuwe verordening op. Uitgangspunt is niet meer dat alles verboden is, maar dat alles mogelijk is.
Met als gevolg een zeer gevarieerde begraafplaats. Zo is er een monument geïnspireerd op een piramide. En er is ook een gedenkteken van plastic. Als je deze begraafplaats (en andere in de omgeving) tijdens een fietstocht wilt bekijken kun je zaterdag 28 augustus 2010 meerijden.

Conclusie: informatief en interessant en soms best leuk.
Wat ik mis is de originele, persoonlijke, soms geestige toon die veel Amerikaanse beschrijvers van begraafplaatsen weten te treffen.

Wim Cappers – Doodse Dingen, Funeraire cultuur in landschappelijk verband
Uitgeverij Aspekt (2002), 96 blz. Met zwart-wit foto’s en register.
Paperback afm. 15 x 21 cm.
ISBN 9-799059- 110570
Bij bol.com alleen tweedehands verkrijgbaar.